Straty ciepła w domu - jak je zmniejszyć?

Krótkie podsumowanie: 

• Ograniczenie strat ciepła: Kluczem do oszczędności na energii jest zmniejszenie strat ciepła z domu. Obejmuje to izolację okien, drzwi, dachu, ścian oraz uszczelnienie szczelin.
• Obliczenie strat ciepła: Straty ciepła w budynku zależą od wielu czynników, takich jak rodzaj izolacji, wielkość domu i lokalne warunki klimatyczne.
• Wymiana źródła ogrzewania: Inwestycja w efektywne ogrzewanie, takie jak pompa ciepła, może obniżyć koszty ogrzewania nawet o ⅔, szczególnie przy przejściu z kotła elektrycznego lub gazowego.
• Łączenie rozwiązań ma znaczenie: Nawet przy wysokich stratach ciepła pompa ciepła może znacząco obniżyć koszty ogrzewania. Kluczowe jest jednak połączenie jej z działaniami zmniejszającymi straty ciepła.

Chcesz naprawdę zaoszczędzić na energii? Klucz do sukcesu jest prosty: najpierw zmniejsz straty ciepła do minimum, a następnie zważ kwestię Twojego źródła ogrzewania. Czy jest wystarczająco wydajne i oszczędne? Dzięki podjęciu tych odpowiednich kroków możesz zmniejszyć wydatki na prąd i gaz nawet o kilkadziesiąt procent.

Zmniejszenie strat ciepła naprawdę się opłaca. W finansowaniu projektu pomogą dotacje

Dlaczego zminimalizowanie strat ciepła w pierwszym kroku jest to tak ważne? Jeśli w zimie musisz ogrzewać dom o stratach ciepła wynoszących 6 kW zamiast 20 kW, różnica jest w ilości zużywanej energii, która przekłada się na wysokoś twojego rachunku. Przy obecnych cenach energii, ta różnica może być naprawdę odczuwalna.

Istnieje wiele sposobów na zmniejszenie strat ciepła. Niektóre z nich są tanie i można je zastosować od razu. W przypadku większych inwestycji, jak ocieplenie lub rekonstrukcja domu, trzeba liczyć się z wyższymi kosztami. Te inwestycje jednak szybko się zwrócą dzięki oszczędnościom na zużyciu energii.

Dodatkowo, na finansowanie ocieplenia lub kompleksowego remontu można skorzystać z programów dotacyjnych, takich jak program Czyste Powietrze.

Czym są straty ciepła w domu i jak je obliczyć?

Strata ciepła budynku to ilość ciepła, która całkowicie ucieka z domu w ciągu jednej godziny i podaje się ją w kW. Mierzy się ją przy temperaturach zewnętrznych od -16°C do -24°C (konkretna temperatura jest określana w zależności od lokalizacji nieruchomości - w Polsce wyróżnia się 6 stref klimatycznych). Zależy więc także od lokalizacji nieruchomości (to znaczy: gdybyś przeniósł swój dom z doliny w góry, miałby on inną stratę ciepła).

Do straty ciepła wliczają się wszystkie straty ciepła, czyli przez wszystkie elementy budowlane (ściany, dach), ale także przez różne otwory i szczeliny oraz podczas wentylacji. Jak obliczyć straty ciepła domu? Informacje o stratach ciepła znajdują się w dokumentacji projektowej lub w świadectwie energetycznym nieruchomości. Jeśli ich nie znasz, można je obliczyć, ale dla laików jest to dość trudne zadanie. Istnieją różne kalkulatory online, które pozwalają orientacyjnie obliczyć stratę ciepła w domu. Do kalkulatora strat ciepła należy wprowadzić szereg parametrów dotyczących budynku, takich jak:

• powierzchnia podłogi,
• rodzaj i grubość izolacji termicznej ścian zewnętrznych,
• szczelność okien i drzwi,
• rodzaj zastosowanej wentylacji,
• rodzaj dachu i grubość jego ocieplenia.

Straty ciepła domu – obliczenia

Aby przeprowadzić proste obliczenia strat ciepła, należy znać specyficzne zapotrzebowanie na ciepło dla Twojej nieruchomości (q [W/m2]). Następnie wystarczy pomnożyć to przez ogrzewaną powierzchnię mieszkalną w m2.

specyficzne zapotrzebowanie na ciepło × ogrzewana powierzchnia mieszkalna = strata ciepła

Orientacyjna strata ciepła domu w kW (powierzchnia mieszkalna 100 m2)

Nie musisz jednak martwić się obliczeniami. Zajmą się tym dla Ciebie nasi eksperci ds. ogrzewania. Jeśli chcesz dokonać wstępnych kalkulacji,, skorzystaj z naszego online kalkulatora pomp ciepła. Na podstawie wprowadzonych przez Ciebie parametrów, obliczy on, jaka jest przybliżona strata ciepła w Twoim domu i jakie urządzenie grzewcze będzie potrzebne, aby pokryć tę stratę. Obliczenia zajmą Ci minutę, a wstępną ofertę otrzymasz od razu.

Uwaga na mostki termiczne i połączenia konstrukcyjne

Mostki termiczne to miejsca w budynku, które nie mają właściwości izolacyjnych, a jeśli nie są odpowiednio zabezpieczone, właśnie przez nie ucieka dużo ciepła. Zwykle są to żelbetowe konstrukcje nośne, okna lub kiedyś popularne luksfery. Z kolei połączenia konstrukcyjne to miejsca, w których stykają się dwie konstrukcje budowlane, które również mogą charakteryzować się słabszymi właściwościami izolacyjnymi. Należą do nich na przykład rogi i kąty pomieszczeń.

Mostki termiczne i połączenia konstrukcyjne można łatwo wykryć za pomocą badania kamerą termowizyjną, która polega na mapowaniu obiektu za pomocą promieniowania podczerwonego. Dzięki temu można określić krytyczne miejsca, w których dochodzi do ucieczki ciepła. Pomiar wykonuje się, gdy różnica temperatur wewnętrznej i zewnętrznej wynosi przynajmniej 10 °C, aby kontrasty temperatur były wyraźnie widoczne.

Jeśli rozważasz docieplenie domu, warto wykonać je z uwzględnieniem tych problematycznych miejsc.

Wysokiej jakości okna chronią przed zimnem i hałasem

Okna i drzwi odpowiadają za aż 40% całkowitych strat ciepła w budynku. Dlatego warto sprawdzić, czy przez nie nie ucieka zbyt dużo ciepła. Ewentualna wymiana okien lub drzwi jest dość opłacalna finansowo, a dzięki oszczędnościom na ogrzewaniu inwestycja zwróci się w krótkim czasie.

Jeśli masz stare okna, zdecydowanie opłaca się je wymienić przynajmniej na okna z podwójnymi szybami. Współczynnik przenikania ciepła dzięki temu zmniejszy się o połowę. Okna z potrójnymi szybami oferują jeszcze lepszą izolację, ale mają pewne wady:

• wyższa cena zakupu,
• znacznie większa waga – stanowią większe obciążenie dla okiennego okucia, szczególnie przy częstym otwieraniu okien na oścież, dlatego są one przeznaczone głównie do wentylacji przez uchylanie,
• niższa przepuszczalność promieni słonecznych.

Potrójne szyby charakteryzują się również doskonałą izolacją akustyczną. Świetnie nadają się więc do miejsc o dużym hałasie, takich jak ruchliwe ulice, drogi, w pobliżu torów kolejowych itp. Dlatego dobrym rozwiązaniem może być połączenie obu typów szyb w domu – w oknach skierowanych na spokojniejsze części można zastosować podwójne szyby, a w oknach od strony hałaśliwych miejsc potrójne szyby.

• Okna można również izolować bez dużych inwestycji, stosując specjalną folię, która nadaje starszym oknom właściwości podobne do okien dwuszybowych. Dzięki niej na szybach nie skrapla się również tak dużo wilgoci.
• Izolację termiczną zapewnią również folie bezpieczeństwa na oknach.
• Pomogą także żaluzje, rolety zewnętrzne oraz inne techniki zaciemniające.

Uszczelnienie otworów i szczelin

Ciepło może w dużej mierze uciekać przez niedokładnie zamknięte okna, drzwi oraz inne szczeliny. Uszczelnienie takich miejsc jest łatwe, a efekty tego zabiegu są nieocenione.

• Nieszczelności pomiędzy ramą a skrzydłem okna można łatwo rozwiązać wymieniając uszczelkę na nową silikonową. 
• Jeśli połączenie między oknem a przylegającą ścianą nie zapewnia odpowiedniej izolacji, pomocne będzie nałożenie akrylowej masy uszczelniającej. 
• Czy ciepło ucieka także przez drzwi? Podstawą są wysokiej jakości drzwi wejściowe, które zapobiegają nie tylko włamaniom, ale także utracie cennego ciepła. Sprawdź, czy drzwi mają funkcjonalną uszczelkę i czy próg przylega prawidłowo, aby ciepło nie uciekało wokół nich ani pod nimi. 

Wskazówka: Chcesz sprawdzić, czy przez szczeliny między oknami lub drzwiami nie ucieka ciepło? Wystarczy przybliżyć zapaloną świecę do tych miejsc i obserwować, czy płomień zacznie się trzepotać. Jeśli tak, właśnie odkryłeś miejsce, przez które do środka dostaje się zimne powietrze.

Zastanawiałeś się, że ciepło może także uciekać przez nieużywany komin? Jeśli masz komin w domu, upewnij się, że jest on odpowiednio zabezpieczony.

Izolacja dachu lub stropu

W starszych domach izolacja dachu i stropu często była zaniedbywana. Z tego powodu może niepotrzebnie uciekać około 20% ciepła. Ciepłe powietrze naturalnie unosi się ku górze, a jeśli brakuje odpowiedniej izolacji, szybko się ochładza.

Wysokiej jakości izolacja całego dachu to zazwyczaj koszt rzędu setek tysięcy złotych. Jeśli nie chcesz inwestować tak dużych sum, możesz przynajmniej ocieplić podłogę na strychu. Można do tego wykorzystać na przykład tradycyjny styropian, wełnę mineralną lub coraz bardziej popularną izolację wdmuchiwaną.

Ściany zewnętrzne

Przez zewnętrzne ściany może uciekać nawet 30% ciepła. Choć ściany nie są tak przepuszczalne jak okna, mają dużą powierzchnię, przez którą ciepło może uciekać. Najskuteczniejszym rozwiązaniem jest ocieplenie ścian zewnętrznych. Najczęściej używa się do tego styropianu. Jest on stosunkowo tani, ale nie przepuszcza dobrze wilgoci, która może gromadzić się w środku i powodować problemy. Lepszym, ale także droższym rozwiązaniem jest wełna mineralna, która jest bardziej przepuszczalna dla wilgoci, a jednocześnie jest niepalna, co sprawia, że jest bezpieczniejsza pod względem ochrony przeciwpożarowej.

Wskazówka: Jeśli ocieplasz styropianem, upewnij się najpierw, że w ścianach nie gromadzi się wilgoć. Jeśli tak, najpierw musisz usunąć przyczynę jej powstawania, a dopiero potem ocieplić ściany. W przeciwnym razie w przyszłości będziesz mieć problem z pleśnią. Wełna mineralna poradzi sobie z lekką wilgocią w ścianach sama.

Ucieczki ciepła przy podgrzewaniu ciepłej wody i w instalacjach

Do niepotrzebnych strat ciepła dochodzi również podczas podgrzewania wody i jej rozprowadzania po domu.

• Masz stary, mało energooszczędny bojler? Może warto go wymienić. 
• Czy podgrzewasz tylko tyle wody, ile faktycznie potrzebujesz? Czy nie masz zbiornika na ciepłą wodę, który jest za duży? 
• Podgrzewanie wody można połączyć bezpośrednio z systemem ogrzewania, co może być bardziej efektywne. 
• Najwięcej zaoszczędzisz, jeśli będziesz podgrzewać wodę za pomocą odnawialnych źródeł energii - najlepiej fotowoltaiką. Dzięki fotowoltaice możesz zaoszczędzić do 70% kosztów ogrzewania wody rocznie. Podgrzewanie wody przy wsparciu fotowoltaiki staje się coraz bardziej popularne. 
• Czy rury rozprowadzające wodę są odpowiednio izolowane termicznie, aby woda nie traciła ciepła po drodze? 
• Czy nie masz zbyt długich rur? Woda powinna być podgrzewana jak najbliżej miejsca, w którym będzie używana. Najlepiej, jeśli odległość wynosi nie więcej niż dwa metry.

Niepotrzebne wydatki na ogrzewanie

• Czy ogrzewasz pomieszczenia na zbyt wysoką temperaturę? W polskich domach często zdarza się, że temperatura przekracza 24 °C. Każdy stopień, o który obniżysz pożądaną temperaturę, oznacza zmniejszenie kosztów eksploatacyjnych ogrzewania przynajmniej o 2,5%. Nie chodzi tu tylko o pieniądze, ale przede wszystkim o zdrowie. Przegrzane pomieszczenia mogą prowadzić do problemów zdrowotnych.
• Czy grzejesz na pełnej mocy, a okno jest cały dzień uchylone? To klasyczna kombinacja, przez którą niepotrzebnie wydajesz pieniądze. Wietrz zawsze krótko, ale intensywnie.
• Czy masz zakryte grzejniki? Dodatkowe koszty pojawią się, jeśli grzejniki będą zasłonięte przez meble, zasłony lub obudowane drewnem.

Wymiana źródła ogrzewania pozwala zaoszczędzić do ⅔ kosztów

Straty ciepła w Twoim domu zostały już zminimalizowane? Teraz czas zrobić krok dalej i zainwestować w maksymalnie efektywne i oszczędne źródło ogrzewania – najlepiej w pompę ciepła. Taka inwestycja, choć nie jest mała, pomoże Ci zmniejszyć koszty ogrzewania nawet o ⅔, jeśli przejdziesz z ogrzewania piecem elektrycznym, lub o połowę, jeśli do tej pory Twój dom był ogrzewany kotłem gazowym. Dzięki oszczędnościom na energii, Twoja inwestycja zwróci się po około 2–7 latach.

Czy pompa ciepła opłaca się, nawet jeśli straty ciepła w domu są wciąż wysokie? Tak! Michał Chaberski, ekspert Woltair w dziedzinie pomp ciepła, wyjaśnia: „Na pierwszy rzut oka może to wyglądać paradoksalnie, ale im większe straty ciepła w domu, tym więcej zaoszczędzicie, posiadając pompę ciepła. Pompa ciepła jest wyjątkowo efektywna, więc na pokrycie strat ciepła potrzeba jej 3 razy mniej energii elektrycznej niż w przypadku pieca elektrycznego. Jeśli jednak obniżysz straty ciepła, zaoszczędzisz na ogrzewaniu jeszcze więcej.”

Dlaczego pompa ciepła jest tak efektywna i jakie są koszty jej eksploatacji? Wszystko szczegółowo wyjaśniamy w artykule „Wydajność pompy ciepła i koszty jej eksploatacji”. Możesz też skontaktować się z naszymi ekspertami ds. ogrzewania, którzy doradzą Ci, w jaki sposób zaoszczędzić jak najwięcej na energii i ogrzewać dom w sposób jak najbardziej efektywny.