Podstawowym elementem każdego systemu fotowoltaicznego jest pojedynczy panel. Konstrukcje stworzone z wykorzystaniem paneli fotowoltaicznych mogą zajmować powierzchnię dachową czy też specjalne konstrukcje umieszczone na odpowiedniej połaci ziemi.
Wskazówka: Przeczytaj nasz artykuł, aby dowiedzieć się na jakim dachu zamontować panele słoneczne.
To właśnie moduły fotowoltaiczne bezpośrednio odpowiadają za produkcję energii elektrycznej, więc od ich wydajności zależeć będzie jaka ilość prądu zostanie dostarczona do gospodarstwa domowego. Pomimo faktu, że żywotność paneli fotowoltaicznych z generacji na generację wydłuża się, nie jest ona jednak nieograniczona. Zakłada się, że obecnie produkowane panele fotowoltaiczne najwyżej jakości mogą produkować energię elektryczną, zachowując jednocześnie wysoki poziom sprawności, nawet przez 25-30 lat.
Panele fotowoltaiczne - czy utylizacja jest konieczna?
Z uwagi na fakt, że moduły fotowoltaiczne zbudowane są z wielu elementów oraz różnych materiałów, takich jak krzem, wszelkiego rodzaju metale czy tworzywa sztuczne, kwalifikowane są do tzw. elektrośmieci.
Jak utylizować panele fotowoltaiczne?
Utylizacja paneli fotowoltaicznych może stanowić wyzwanie. Dzisiejsze technologie pozwalają jednak na recykling większości komponentów, z których składają się moduły PV. Jak przebiega utylizacja paneli fotowoltaicznych? Najpierw element rozbierany jest na czynniki pierwsze. Zdejmowana jest rama, demontowana jest skrzynka połączeniowa, kable, a także inne elementy dające się łatwo odseparować. Kolejnym krokiem jest cięcie i zgniatanie samych paneli, a poszczególne części wysyłane są do wyspecjalizowanych działów odpowiedzialnych za ich ponowne wykorzystanie.
Fragmenty zrobione ze szkła oraz aluminium stanowią najmniejsze wyzwanie. Aż do 90% (lub nawet więcej!) surowca daje się odzyskać na drodze standardowej procedury przetapiania. Wafle krzemowe można zaś wykorzystać ponownie. Wcześniej należy poddać je procesowi selekcji - zostaną podzielone na uszkodzone oraz w dostatecznie dobrym stanie technicznym. Te pierwsze także zostają przetopione i mogą być wykorzystywane w nowych modułach fotowoltaicznych. Drugie można w prosty sposób przeznaczyć do ponownego wykorzystania. Wystarczy wyprawić je odpowiednim kwasem, a następnie poddać procesowi wzbogacania. Pozostałe komponenty zostają wystawione na działanie bardzo wysokiej, dochodzącej do 500 stopni Celsjusza, temperatury, co pozwala na ich niemal stuprocentową neutralizację.
Bez obaw - podczas wyżej wspomnianych procesów technologicznych, mających na celu utylizację paneli fotowoltaicznych, nie dochodzi do wytworzenia toksycznych odpadów czy konieczności składowania nierecyklingowalnych pozostałości. Elektroodpady jako pozostałość po instalacjach fotowoltaicznych nie będą wysypywały się z każdego miejskiego kontenera na odpady.
Panele fotowoltaiczne – kto je utylizuje?
Z uwagi chociażby na swoje wymiary, moduły fotowoltaiczne są odpadami, których nie można wywieźć na zwykły śmietnik. Są to nie dość, że tzw. elektrośmieci, to jeszcze odpady dużych gabarytów, które podlegają selektywnej zbiórce, a ich recyklingiem zajmują się specjalne zakłady, do których muszą zostać dostarczone.
Nie istnieją natomiast niestety żadne konkretne przepisy, które jasno określałyby, że odpowiedzialność leży po stronie producenta lub konsumenta. Istnieje natomiast rekomendacja Unii Europejskiej mówiąca o tym, za utylizację paneli fotowoltaicznych powinien być odpowiedzialny producent.
Ile kosztuje utylizacja paneli fotowoltaicznych?
Cena utylizacji paneli fotowoltaicznych obliczana jest podobnie, jak w przypadku innych elektroodpadów, tj. na podstawie masy oddawanych elementów. Średni koszt utylizacji paneli fotowoltaicznych oscyluje wokół 1,5 zł za kilogram, jeżeli śmieci zostaną dowiezione do punktu zbiórki przez klienta. Istnieje również możliwość odbioru paneli prosto z posesji, jednak wtedy cena wzrasta o opłatę za dojazd - standardowo wynosi ona 2,5 zł za kilometr.
Ile zatem faktycznie kosztuje utylizacja całej instalacji fotowoltaicznej? Dla instalacji fotowoltaicznej o mocy 4 kW cena utylizacji wyniesie około 300-400 złotych. W przypadku instalacji fotowoltaicznej o mocy 7 kW koszt utylizacji to około 500-600 złotych, natomiast utylizacja fotowoltaiki o mocy 10 kW będzie kosztować około 800-850 złotych.
Wszystkie podane ceny utylizacji instalacji fotowoltaicznych są oczywiście szacunkowe, ponieważ zależą one od tego, jakie panele zostały użyte i ile ich wykorzystano. Instalacja o takiej samej mocy zbudowana z paneli monokrystalicznych będzie ważyła mniej niż ta z paneli polikrystalicznych. Biorąc pod uwagę fakt, że panele monokrystaliczne produkują więcej prądu, będzie potrzeba mniej elementów, by uzyskać oczekiwaną moc. Co się z tym wiąże – utylizacja paneli monokrystalicznych będzie tańsza.
Utylizacja paneli fotowoltaicznych – jakie dokumenty są potrzebne?
Firmy zajmujące się recyklingiem paneli fotowoltaicznych muszą koniecznie wydawać zaświadczenia, które będą potwierdzały realizację tego typu usługi, w których zawarta będzie informacja, w jaki sposób została przeprowadzona procedura utylizacji paneli fotowoltaicznych.
W sytuacji, gdy panele zostają oddawane do recyklingu przez firmę (czyli na przykład przez ich producenta), należy także zadbać o wpis do BDO, czyli bazy danych o produktach i opakowaniach oraz gospodarce odpadami. Jeśli robi to bezpośrednio właściciel instalacji fotowoltaicznej, nie ma potrzeby posiadania tego typu dokumentu.